به گزارش سلامت رسانه، دکتر مجید غفارپور، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در نشست خبری روز جهانی مغز بیان کرد: مغز انسان فرمانده اصلی تمامی اعمال حرکتی و حسی بدن است و صرع (اپی‌لپسی) در زمره شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب قرار دارد.
او با اشاره به آمارهای جهانی ادامه داد: بیش از ۵۰ میلیون نفر در دنیا به صرع مبتلا هستند و این عدد در برخی گزارش‌ها حتی به ۶۰ میلیون نفر نیز می‌رسد. در ایران هم طبق آخرین بررسی‌ها حدود یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار نفر با این بیماری زندگی می‌کنند.
غفارپور خاطرنشان کرد: صرع تنها حمله‌ای همراه با بیهوشی و حرکات شدید اندامی نیست و اشکال متنوعی دارد؛ از جمله حملات با اختلال گذرا و کوتاه‌مدت هوشیاری که ممکن است بدون بیهوشی کامل رخ دهد. در کودکان این حالت به شکل خیره شدن و مکث دیده می‌شود که به آن «ابسنس» می‌گویند.
این متخصص تصریح کرد: تنوع علائم صرع می‌تواند تشخیص را دشوار و گاهی به تأخیر بیندازد. حتی ما متخصصان هم در انتخاب داروی مناسب، در مراحل ابتدایی درمان، با چالش مواجه می‌شویم. کنترل به‌موقع حملات اهمیت زیادی دارد زیرا در غیر این‌صورت، کاهش توان شناختی، اختلال در تحصیل و بروز مشکلات رفتاری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه، برخی اختلالات رفتاری ناشی از صرع ممکن است به‌اشتباه مشکلات روانی تلقی شده و بیمار مدت‌ها تحت درمان‌های روان‌پزشکی قرار گیرد، در حالی‌که علت اصلی حملات صرعی است. از سوی دیگر، برخی داروهای ضدصرع نیز می‌توانند عوارض شناختی یا رفتاری به همراه داشته باشند که در ابتدای درمان باید با دقت فراوان مدیریت شود.
غفارپور تأکید کرد: تشخیص نوع حمله صرعی باید توسط متخصص مغز و اعصاب انجام گیرد و در صورت وجود علائم رفتاری غیرطبیعی، مشاوره همزمان با روان‌پزشک کمک فراوانی می‌کند.
هزینه‌های سنگین درمان صرع
وی عنوان کرد: از جنبه اقتصادی، هزینه داروهای ضدصرع سالانه میلیون‌ها دلار در جهان است و ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. پزشکان باید با دقت فراوان داروهای گران‌قیمت را تنها برای موارد خاص تجویز کنند زیرا بسیاری از بیماران با داروهای رایج و ارزان قابل کنترل هستند.
این متخصص ادامه داد: بیماری صرع در دو مقطع سنی، کودکی و پس از ۶۰ سالگی، شایع‌تر است. هرچند از نظر آماری سردرد بیشتر گزارش می‌شود، اما صرع همچنان جایگاه مهمی در اختلالات مغزی دارد.
آلزایمر، بیماری تحلیل‌برنده مغز
در ادامه نشست، دکتر سرور عدوانی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اظهار داشت: آلزایمر یکی از بیماری‌های تحلیل‌برنده مغز است که حافظه و سایر عملکردهای شناختی را تحت تأثیر قرار داده و خانواده بیماران و نظام سلامت را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
او افزود: با افزایش سن جمعیت، روند ابتلا به آلزایمر رو به رشد است. آمارهای جهانی نشان می‌دهد هر سه ثانیه یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود و در کشور ما نیز موارد جدید به‌صورت هفتگی ثبت می‌گردد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه بیان کرد: با روش‌های روتین تنها ۲۰ درصد مبتلایان شناسایی می‌شوند، اما غربالگری هدفمند می‌تواند شناسایی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. همچنین هزینه نگهداری بیماران آلزایمری حدود سه برابر افراد سالم است.
عدوانی تأکید کرد: نقش خانواده در همراهی با بیماران حیاتی است و این خانواده‌ها باید از آموزش، حمایت روانی و اجتماعی برخوردار شوند.
سکته مغزی، عامل مهم ناتوانی
دکتر فهیمه وهبی‌زاد، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیان کرد: سکته مغزی از علل مهم ناتوانی در جهان است و به دو نوع خونریزی‌دهنده و ایسکمیک تقسیم می‌شود. در سکته ایسکمیک، با قطع جریان خون، اکسیژن‌رسانی مختل و میلیون‌ها سلول مغزی در هر دقیقه از بین می‌رود.
او توضیح داد: هر دقیقه اختلال خون‌رسانی، باعث مرگ حدود دو میلیون سلول مغزی می‌شود و همین موضوع اهمیت زمان در درمان سکته را نشان می‌دهد.
این متخصص افزود: شناخت علائم سکته برای نجات جان بیماران ضروری است. شعار «زمان، مغز است» به‌خوبی بیانگر اهمیت اقدام فوری است. افتادگی یک‌طرفه صورت، ضعف اندام‌ها و اختلال گفتار از علائم اولیه سکته است و باید فوراً با اورژانس تماس گرفت.
وهبی‌زاد خاطرنشان کرد: هر ۱۵ دقیقه تأخیر در درمان می‌تواند به‌طور چشمگیری عملکرد مغز بیمار را کاهش دهد. درمان‌هایی مانند داروی حل‌کننده لخته (tPA) در ساعات طلایی نخست مؤثر است، به شرطی که آگاهی عمومی افزایش یابد و هماهنگی بین اورژانس و بیمارستان‌ها به‌موقع انجام شود.
این عضو هیأت علمی عنوان کرد: ترومبکتومی، روشی پیشرفته برای خارج کردن لخته، تا ۲۴ ساعت پس از شروع علائم قابل انجام است. در ادامه، تمرکز بر پیشگیری ثانویه و اصلاح سبک زندگی اهمیت زیادی دارد.
به گفته او، عواملی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، ترک سیگار، کنترل فشار و قند خون و شناسایی فیبریلاسیون دهلیزی نقش کلیدی در پیشگیری دارند.
تمایز فراموشی و آلزایمر
دکتر غفارپور در بخشی دیگر از سخنان خود اظهار داشت: فراموشی یک علامت است و الزاماً به معنای آلزایمر نیست. عواملی مانند افسردگی، اضطراب یا مشکلات متابولیک می‌توانند سبب فراموشی شوند. حتی کم‌کاری تیروئید نیز ممکن است علائم مشابه زوال شناختی ایجاد کند.
او یادآور شد: پزشکان ابتدا بررسی می‌کنند که آیا کاهش عملکرد شناختی واقعی وجود دارد یا خیر و تنها در صورت اثبات، آلزایمر مطرح می‌شود. افزایش آگاهی عمومی از این موضوع، نگرانی‌های بی‌مورد را کاهش می‌دهد.
استرس، عامل تشدید سردرد
این متخصص مغز و اعصاب گفت: میگرن شایع‌ترین نوع سردرد است و استرس می‌تواند هر نوع دردی را تشدید کند. چه استرس ناشی از بحران‌های اجتماعی باشد و چه اضطراب فردی، اثر آن بر سیستم عصبی و درک درد غیرقابل انکار است.
غفارپور اضافه کرد: میگرن همیشه با الگوی کلاسیک بروز نمی‌کند و ممکن است همراه با علائم گذرا مانند اختلال بینایی باشد. در سالمندان این علائم گاه با مشکلات مغزی اشتباه گرفته می‌شود و نیاز به تشخیص دقیق دارد.
او خاطرنشان کرد: سردرد تنشی نیز در شرایط استرس‌زا افزایش می‌یابد و در موارد مقاوم، گاهی داروهای ترکیبی حاوی باربیتال در دوز پایین تجویز می‌شود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تأکید کرد: در زنان باردار مبتلا به میگرن، تنها داروی بی‌خطر استامینوفن ساده است و استفاده از سایر داروها باید با مشورت پزشک و احتیاط فراوان انجام گیرد.
- نویسنده : محمدرضا جنیدی فرد
- منبع خبر : سلامت رسانه
